آیا چیزی از تاریخچه سیم و کابل در ایران شنیده‌اید؟ درباره تاریخچه تولید سیم و کابل چطور؟ تا به حال به گوشتان خورده است که تاریخچه سیم و کابل در ایران از کجا اغاز شده و چه مسیری را طی کرده، اصلا کنجکاو بوده‌اید در این مورد چیزی بدانید؟ در این مقاله سعی داریم تا به این موضوع بپردازیم تا شاید وقتی اسم انواع سیم برق و کابل برق را می‌شنوید، اندکی هم یادآور تاریخ باشد. صنعت کابل‌سازی طی سالیان دراز در بسیاری از کشورها خصوصا کشورهای صنعتی مورد مصرف بوده است. از انواع سیم و کابل برای انتقال نیرو، هدایت امواج رادیویی و انتقال سایر اطلاعات استفاده می‌شده‌است. همچنین مکان‌هایی همانند نیروگاههای برق و وسایل مخابراتی وابسته به این صنعت بوده‌اند از جمله کابل مخابراتی جایگاه ویژه‌ای در صنعت داشته‌است. می‌توان گفت این مورد در کنار سایر صنایع مانند صنعت مارد عمل کرده‌است. صنعت ساخت سیم و کابل در طی نیم قرن پیشرفت‌های بسیاری داشته‌است. این صنعت انرژی الکتریکی را منتقل می‌کند و از آنجا که انرژی الکتریکی بسیار حیاتی است، به آن خون در رگ‌های صنعت می‌گویند. توصیفی اینچنین نقشی پررنگ در تولید، انتقال و توزیع نیروی الکتریسیته و برق را نشان می‌دهد.در تاریخچه سیم و کابل در ایران نیز مراکز نیرو، همچنین تاسیسات و تجهیزات که به وسیله سیم و کابل به هم متصل شده‌اند قلب سیستم هستند. همواره بخش بزرگی در حدود 70 درص هزینه‌ها در تاسیساتبرای سیستم‌های برقی مصرف می‌شود.
دانستی‌ها در مورد تاریخچه سیم و کابل برق
ما سعی داریم بیشتر به تاریخچه سیم و کابل برق در ایران بپردازیم، آنطور که در کتاب‌ها گفته شده‌است. اولین کاربرد نیروی برق به سبک امروزی به دهه 1850 میلادی برمیگردد. در حقیقت در آن زمان برای نخستین بار در اماکن عمومی از نیروی برق استفاده شد. علاوه بر مکان‌های عمومی نظیر خیابان‌ها، در ایستگاه‌های قطار بین شهرها و برای فانوس‌های دریایی از برق یا همان جریان الکتریسیته برای ایجاد نور و روشنایی استفاده شد. در آن زمان جریان برق بسیار کم فشار بود و مسلما روشنایی به میزان حال نداشت، با این همه قدم خوبی در استفاده و کاربرد برق بود.
در حدود سال‌های 1830 گروهی از کشتیرانان دست به ساخت و تولید کابل زدند، اما مورد مصرف این کابل‌چیزی جز انتقال جریان الکتریسیته یا برق بود. این مورد در همین حالت باقی ماند تا سال 1850، یعنی هنگامی که برق توسط انسان کشف شد. با کشف و دستیابی به نیروی برق، کابل‌ها مورد مصرف قرار گرفتند، این کابل‌ها فاقد روکش بودند در نتیجه همانطور که برای شما در حال واضح است، نداشتن روکش خطرآفرین بوده و تعداد بسیاری از افراد در اثر برقگرفتگی جان خود را از دست دادند. احتمالا در تاریخچه سیم و کابل در ایران نیست، تعدادی براثر برقگرفتگی جان باخته‌اند.
در ادامه این مسیر در سال 1876 بشر نیاز به روکش برای کابل را یاد گرفت و درک کرد. در این سال سیم و کابل‌هایی با روکش پلاستیکی از کائوچوی طبیعی به نام گوتاپرچا ساخته و استفاده شد. شیوه ساخت این روکش این گونه بود که، ماده گفته‌شده را دور سیم یا کابل میپیچیدند و سپس در معرض حرارت با دمای 140-130 درجه سانتی‌گراد قرار می‌دادند و پایان با روکشی سربی آن را می‌پوشاندند. با گذشت زمان و پیشرفت در ساخت محصولات، در حدود سال 1887، مهندسان و دانشمندان ماده‌ای ماده‌ای جدید با نام باکلیت را امتحان کردند، باکلیت ارزانتر و سبکتر از ماده قبلی بود. با کمک این ماده جدید داشمندان برای بار نخست موفق به ساخت سیم و کابل با توان 10 کیلو وات و در سه رشته شدند، در واقع از این ماده جدید در کابل سه رشته استفاده کردند. قطعا تاریخچه سیم و کابل در ایران نیز به طبع اتفاقات جهانی دچار تغییراتی می‌شده است.
پس از گذشت چندین سال با کشف عایق‌هایی کاغذی که در حقیقت کار دانشمندان سوئیسی بود، این صنعت دچار تغییر شد. از سال 1935 با استفاده از بورل یا همان روکش های کاغذی، شاهد پیشرفت چشمگیری در صنعت سیم و کابل بودیم. این تحول تا سال 1953 که برای اولین کابل خشک با عایق پلی اتیلن کراس لینک یا همان XLPE تولید شد ادامه داشت، این کابل در کارخانه جنرال الکتریک ساخته و عرضه شد. عایق XLPE امروزه نیز بسیار پرکاربرد است و در ساخت کابل‌های فشارقوی حتی فراتر از 500 ولت هم مورد مصرف است.
جالب و گفتنی است که ساخت سیم و کابل شامل قوانین بین‌المللی می‌شود، البته این قاعده‌ها شامل دو دسته هستند، که مربوط به کشورهای اروپایی و امریکایی می‌شود، بر این اساس یکاهای مختلف اندازه گیری سیم و کابل های متفاوتی داریم، گرچه در کل جهان برای تولید سیم و کابل استاندارد، ماهیت کلی ساخت سیم یکسان است.
بررسی و شناخت تاریخچه سیم و کابل در ایران
در ایران نیز مشابه سایر دنیا صنعت سیم و کابل از جایی شروع و به رشد خود ادامه داده‌است و تا کنون پیشرفت‌های مناسبی داشته‌است، به گونه‌ای که اکنون ایران خود صادرکننده انواع سیم و کابل است. برای بار نخست در سال 1282 شمسی، آقایی با نام محمدحسین امین‌الضرب سیم و کابل روکشدار وارد ایران کرد. ایشون بعدها به عنوان پدر برق ایران لقب گرفتند.
برای اولین بار در سال 1282 شخصی به نام محمد حسین امین الضرب که بعدها به پدر برق ایران هم لقب یافت، سیم وکابل روکش دار را وارد ایران کرد. در زبان زیبا و اصیل فارسی، چنانچه بدانید، سیم به معنای نقره است. نقره فلزی است که بسیار آسان به شکلهایی نظیر مفتول و سیم‌های نازک در می‌آید. جناب آقای امین‌الضرب کسی بودند که اولین بار از کارخانه‌ای با نام SEEM که در فرانسه بود، سیم وارد کشور کردند. در کشور فرانسه و در زبان فرانسوی کلمه SEEM، به صورت "س‌دوزم" تلفظ و خوانده می‌شود. با ورود سیم توسط پدر برق ایران از این شرکت در همان زمان کابل کالا سیم قرارداده‌شد. و امروزه نیز همچنان با همان نام شناخته و نامیده می‌شود.
اولین تولیدکننده‌گان صنعت حیاتی و مهم سیم و کابل در تاریخچه سیم و کابل در ایران قطعا نقش با اهمیتی را ایفا کرده‌اند. در ادامه به معرفی برخی از اولین‌ها در تاریخچه سیم و کابل در ایران میپردازیم، کارخانه فروزنده، اولین کارخانه این صنعت است، کارخانه‌های فروزنده، دیاموند یا همان هادی برق، الکتریک خراسان و سیمکو اولین‌ها در صنعت سیم‌سازی هستند. همچنین در بخش رساناها به عنوان اولین کارخانه‌های تولیدی از شرکت ایرکابل یا همان کابل ساوه، آلومتک می‌توان نام برد. این کارخانه‌ها همچنان در حال تولید هستند. در مسیر کابل‌سازی و تولیدات کابل، نام کارخانه‌های البرز، کابل تک، سیمکو، سیمکات و کابل ابهر به چشم می‌خورد. این کارخانه‌ها در موارد زیادی همچنان فعال و درحال کارند. در زمینه تولید و عرضه محصولات تخصصی سیم و کابل، کارخانه ایران کابل، کابل تک، کابل البرز، رایان سیم اصفهان و کابل مخابراتی شهید قندی مشغول فعالیت هستند. دو کارخانه پایش و شارلاک در تولید گونه‌ای سیم به نام سیم لاکی در ایران مشغول تولید و فعالیت هستند. تاریخچه سیم و کابل در ایران شامل موارد زیادی دیگری نیز می‌شود.
چنانچه گفته‌شد تاریخچه سیم و کابل در ایران همواره در حال رشد بوده‌است، تولید سیم و کابل در کشورمان سیر صعودی دارد و در حال رشد و گسترش مداوم است. هم‌اکنون بیشتر از 250کارخانه بزرگ و کوچک، دولتی و خصوصی با ظرفیت اسمی حدود هشتصدهزار تن در حال تولید و عرضه محصلات خود هستند. همچنین شرکت‌ها محصولات خود را به کشورهای همجوار از جمله عراق، افغانستانف ترکیه، سوریه، آذربایجان و ترکمنستان صادر می‌کنند. آنچه مسلم است تاریخچه سیم و کابل در ایران همچنان برای پیشرفت و گسترش راه بسیاری در پیش خود دارد.